Nhà đầu tư luôn phải chuẩn bị tâm lý vững vàng để đối mặt một cách bình tĩnh nhất có thể đối với bất kỳ vấn đề bất đắc dĩ có thể xảy ra trong quá trình giao dịch mà trượt giá (slippage) là một trong những vấn đề đó. Trượt giá có thể là một phần thưởng bất ngờ nhưng cũng có thể là rủi ro nằm ngoài dự tính và mong muốn của trader.

Với bất kỳ trader nào dù giao dịch trong thị trường nào từ chứng khoán, Forex hay futures, chắc chắn đều đã từng có trải nghiệm với slippage, nhưng vẫn còn nhiều lầm tưởng về hiện tượng này. Hiểu biết về trượt giá trong forex sẽ giúp các nhà giao dịch giảm thiểu các trượt giá tiêu cực đồng thời tối đa hóa trượt giá tích cực.

Những khái niệm trong bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin về cơ chế trượt giá trong forex, giải thích những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này cũng như cách nhà giao dịch có thể giảm thiểu tác động bất lợi đến từ hiện tượng này.

1. Trượt giá (Slippage) là gì?

Trượt giá (Slippage) là khái niệm chỉ sự khác biệt giữa giá thực tế lúc thực thi lệnh và giá bạn yêu cầu hay trượt giá xảy ra khi một lệnh của bạn đặt ở một mức giá nhưng cuối cùng lại khớp ở một mức giá khác. Trong Forex, sự trượt giá còn xảy ra khi lệnh cắt lỗ (stop loss) và chốt lời (take profit) được thực hiện ở một mức giá khác so với mức giá bạn đã chỉ định.

Tình trạng này thường xảy ra trong khoảng thời gian thị trường biến động quá mạnh, biến động nhanh và bất ngờ theo một số xu hướng nhất định, chẳng hạn như thời điểm ra tin, và xảy ra trong thị trường thiếu thanh khoản.

Thông thường vào cuối tuần sẽ có những biến động chính trị bất ngờ xảy ra gây ra hiện tượng thị trường thiếu thanh khoản ngay khi mở cửa sáng thứ 2 cộng với áp lực từ tin tức quá lớn đã hình thành khoảng slippage này.

Ngoài ra, chỉ một khoảnh khắc chậm trễ trong tích tắc giữa thời điểm bấm đặt lệnh và thời điểm khớp lệnh của sàn cũng đã gây ra hiện tượng trượt giá.

Bất kỳ sự thay đổi nào giữa giá thực hiện và giá dự định đều được coi là trượt giá. Mức trượt giá có thể bằng 0, trượt giá tốt hoặc trượt giá xấu và nó phụ thuộc vào việc lệnh được đặt Long hay Short, hoặc liệu lệnh đó là để mở hay đóng một vị thế cũng như hướng di chuyển của giá. Sự trượt giá có thể xảy ra khi một lệnh thị trường lớn được hoàn tất, nhưng không có đủ khối lượng ở mức giá đã chọn để duy trì chênh lệch giá mua/bán (bid/ask spread).

1.1 Tại sao nói slippage là điều hiển nhiên trong trading ?

Hiện tượng trượt giá này có thể có cả ý nghĩa tích cực lẫn tiêu cực: Nếu trượt giá theo thướng có lợi cho trader thì sẽ tạo ra khoản lời lớn và ngược lại có thể khiến bốc hơi tài khoản của người chơi. Tình trạng này đã xảy ra khá phổ biến đối với nhiều trader trên thế giới và khả năng sẽ càng xuất hiện nhiều hơn trong bối cảnh bất ổn chính trị và khủng hoảng kinh tế đang gia tăng trong thời gian gần đây.

Trượt giá có ảnh hưởng không chỉ đến trader mà cả những broker cũng chịu thiệt hại. Thông thường, slippage thường xảy ra trên thị trường chứng khoán và thường ít xảy ra hơn trong thị trường ngoại hối, do nhiều nhà môi giới áp dụng chính sách không trượt giá đối với thị trường ngoại hối.

Sau khi xảy ra hiện tượng trượt giá, trong khi các broker ngoại hối có uy tín sẽ thực hiện giao dịch ở mức giá tiếp theo tốt nhất thì một số broker không uy tín lợi dụng hiện tượng này để làm chiêu trò ăn gian với khách hàng của mình, như cố tình ôm lệnh và cho khớp giá ở mức giá bất lợi cho nhà giao dịch để ăn chặn tiền lời.

1.2 Ví dụ về các khả năng trượt giá trong giao dịch forex

Chúng ta cùng xét 1 ví dụ: Bạn mua cặp tiền EUR/USD với tỷ giá thị trường hiện tại là 1.3650. Khi đó, có ba kết quả tiềm năng: không trượt giá, trượt giá tốt hoặc trượt giá xấu.

Trường hợp 1: Không có trượt giá

Bạn nhìn thấy trên màn hình giá GBPUSD đang là 1.3650. Bạn đặt lệnh tại mức giá này và sau đó lệnh được khớp ngày tại mức 1.3650. Trong trường hợp này, mức giá khớp bằng với mức giá đặt lệnh.

Trường hợp 2: Trượt giá tốt

Bạn đặt lệnh mua tại mức giá 1.3650 nhưng đến khi lệnh được khớp, xem lại thì thấy mức giá khớp là 1.3640. Như vậy bạn đã mua rẻ được 10 pip so với mức giá mà mình mong muốn ban đầu. Đây là tình huống trượt giá tốt, mang lại lợi ích cho bạn.

Trường hợp 3: Trượt giá xấu

Bạn đặt lệnh mua tại mức giá 1.3650 nhưng đến khi lệnh được khớp, xem lại thì thấy mức giá khớp là 1.3660. Bạn bàng hoàng nhận ra mình đã mua cao hơn 10 pip so với mức giá mà mình mong muốn ban đầu. Đây là tình huống trượt giá xấu, ảnh hưởng tới túi tiền của bạn.

1.3 Cặp tiền ít trượt giá và hay trượt giá

Trong giao dịch ngoại hối, tình trạng trượt giá thường xảy ra trên các cặp tiền tệ ít phổ biến hơn – chẳng hạn như AUD/JPY hay các cặp tiền tệ kỳ lạ (exotic pairs). Ngược lại, trong điều kiện bình thường, các cặp tiền tệ có tính thanh khoản cao hơn sẽ ít bị trượt giá như cặp EUR/USD và USD/JPY. Tuy vậy, trong khoảng thời gian thị trường biến động mạnh, như trước khi và khi có phát hành dữ liệu quan trọng, thì ngay cả những cặp tiền tệ này cũng có thể dễ bị trượt giá.

1.4 Phân biệt Trượt giá và báo giá lại (Requote)

Hiện tượng trượt giá thường bị nhầm lẫn với tình trạng báo giá lại (requote). Cả 2 tình trạng này đều thường xảy ra trong thời điểm giá thị trường di chuyển quá nhanh nhưng khác với slippage, tình trạng requote xảy ra khi nhà cái (market maker) bạn đang giao dịch không thể khớp lệnh cho bạn tại mức giá mà bạn mong muốn và sẽ liên tục hỏi bạn có muốn vào lệnh giá khác không?

1.5 Trượt giá tốt và trượt giá xấu

Trong quá trình giao dịch, trader có thể sẽ gặp trường hợp trượt giá tích cực lẫn tiêu cực, nếu trượt giá theo hướng có lợi cho lệnh của trader thì nó sẽ lời rất lớn, ngược lại có thể bị thua lỗ rất lớn.

Ví dụ: Giả sử bạn đang có lệnh bán 10 lot vàng ở mức giá $1780. Để bảo vệ tài khoản của mình, bạn dự kiến sẽ đặt một lệnh cắt lỗ (stop loss) tại 1790$ để dừng lỗ. Tuy nhiên chẳng hạn thị trường khi đó biến động rất mạnh, giá vàng tăng lên, và tăng rất mạnh trong khoảng thời gian rất ngắn.

Vì thế thay vì lệnh vàng của bạn chạm mốc cắt lỗ tại $1790 thì do trượt giá, giá trị bạn bị cắt lệnh sẽ có thể lên đến cao hơn $1790 rất nhiều, chẳng hạn như $1800, $1810 hay thậm chí còn hơn thế nữa, đó chính là sự trượt giá xấu.

Ngược lại, giả sử bạn đang có lệnh bán 10 lot vàng ở mức giá $1780, và điểm take profit dự kiến của bạn sẽ là 1760$. Tuy nhiên chẳng hạn lúc đó thị trường biến động rất mạnh khiến cho giá vàng giảm mạnh đúng như dự đoán, và xuống rất mạnh trong khoảng thời gian rất ngắn.

Và thay vì lệnh vàng của bạn sẽ take profit tại $1760 như dự kiến, thì do trượt giá, giá trị bạn bị cắt lệnh sẽ có thể thấp hơn giá trị bạn cài take profit $1760 rất nhiều, chẳng hạn như $1750, 1740$ hay thậm chí còn thấp hơn thế nữa, đó chính là sự trượt giá tốt.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng Slippage

Tin tức bất ngờ làm thị trường biến động mạnh

Trượt giá xảy ra thường xuyên nhất khi có một dữ liệu hay tin tức kinh tế quan trọng được công bố, một sự kiện lớn diễn ra, hoặc một tin tức bất ngờ nào đó vừa được công bố khiến thị trường biến động mạnh và giá lên xuống rất mạnh làm các lệnh đặt sẵn cũng như vào lệnh lúc đó sẽ có khả năng cao sẽ bị khớp giá khác dự định.

Thị trường thiếu thanh khoản là lý do đầu tiên dẫn đến hiện tượng trượt giá

Lệnh của bạn được chia thành nhiều phần và được gửi đến một số nhà cung cấp thanh khoản của nhà môi giới. Kết quả là, nhà giao dịch nhận được một mức giá bình quân, có thể thấp hơn hoặc tốt hơn giá được yêu cầu. Trong tình huống này, lệnh bị trượt giá một phần.

Nếu nhà cung cấp thanh khoản gửi lệnh thực thi không thành công, gây ra sự chậm trễ và lệnh của bạn đã được gửi đến một số nhà cung cấp thanh khoản khác. Sau một thời gian, chào giá thị trường ở mức giá mong muốn đã biến mất. Do đó, các mức giá khác xuất hiện và nhà môi giới tương ứng từ chối thực hiện lệnh của bạn.

Ngoài ra, sự mất cân bằng giữa người mua và người bán cũng khiến cho thị trường thiếu tính thanh khoản và gây ra hiện tượng trượt giá. Như bạn biết, thị trường bao gồm: người mua và người bán. Do đó, đối với mỗi người mua với một mức giá và quy mô giao dịch cụ thể, phải có một số lượng người bán bằng nhau với cùng mức giá và quy mô giao dịch. Nếu có sự mất cân bằng giữa người mua hoặc người bán, thì đây là nguyên nhân khiến giá cả lên hoặc xuống.

Ví dụ: Bạn muốn mua cặp EUR/USD ở mức giá 1,3650, nhưng không có đủ người (hoặc không có ai) sẵn sàng bán đồng EUR với giá 1,3650 USD, lệnh của bạn sẽ cần xem xét (các) mức giá tốt nhất hiện có và có thể bạn phải mua EUR với giá cao hơn, tạo ra trượt giá tiêu cực.

Ngược lại, nếu có rất nhiều người muốn bán EUR tại thời điểm lệnh được gửi, chúng ta có thể tìm thấy người bán sẵn sàng bán chúng với mức giá thấp hơn giá yêu cầu ban đầu, mang lại trượt giá tích cực.

Đặc biệt hiện tượng trượt giá xuất hiện mạnh mẽ nhất trong trường hợp bản tin phát hành trong thời điểm thị trường thiếu thanh khoản. Khi đó, nhiều ngân hàng và tổ chức đóng vai trò là nhà cung cấp thanh khoản, rời khỏi thị trường để tự bảo vệ mình khỏi những đợt tăng giá đột ngột và khả năng thua lỗ. Đồng thời, phí chênh lệch cũng bị giãn mạnh khi các nhà môi giới muốn bảo vệ mình khỏi các khoản lỗ có thể xảy ra.

Đó là lý do tại sao trong quá trình phát hành các nhà giao dịch tin tức lớn gặp vấn đề với phí spread lớn, trượt giá mạnh và việc kiếm lời trở nên khó khăn hơn nhiều.

Vấn đề kỹ thuật

Những vấn đề kỹ thuật dẫn đến tình trạng trượt giá bao gồm độ trễ mạng giữa thiết bị đầu cuối giao dịch của bạn và máy chủ, trình tổng hợp và nhà cung cấp thanh khoản, cũng như một lý do đơn giản là mạng Internet kém ảnh hưởng đến tốc độ thực hiện của nền tảng giao dịch.

Nhìn chung, các trader lấy dữ liệu báo giá thông qua sàn giao dịch và giá được hiển thị trên nền tảng giao dịch của riêng họ. Sau khi trader gửi lệnh, lệnh sẽ được gửi đến sàn giao dịch thông qua máy chủ. Đối với lệnh giao dịch của trader, chẳng hạn như lệnh thị trường, lệnh chốt lời, lệnh cắt lỗ, giá giới hạn và các giá lệnh chờ khác, hệ thống sẽ tìm giá khớp với khách hàng trong hệ thống nhóm báo giá ECN cho lệnh giao dịch của khách hàng.

Quá trình này thường sẽ có một độ trễ tương đối nhỏ, có thể không nhìn thấy vào thời điểm bình thường, có thể chỉ là trong giây lát (thường ở mức mili giây) và không gây ảnh hưởng gì. Tuy nhiên, trong trường hợp thị trường biến động mạnh, báo giá thị trường sẽ thay đổi, máy chủ không xử lý kịp, sẽ xảy ra sự chậm trễ, dẫn đến trượt giá

Ngoài ra, trượt giá xảy ra đôi khi không phải do những lý do trên, nó có thể là sự thao túng có chủ ý của một số sàn giao dịch. Đó được gọi là sự trượt giá “bất thường”, thường do thao tác ác ý của một số nhà giao dịch không uy tín gây ra.

Các bí kíp để tránh trượt giá

Nguyên nhân chính gây nên các đợt sóng lớn của thị trường là từ các tin tức kinh tế giật gân được công bố, do đó sự biến động đó đều không được dự báo trước. Mặc dù bạn không thể chống lại sự trượt giá từ thị trường nhưng để giảm thiểu sự ảnh hưởng của nó lại hoàn toàn nằm trong tầm tay bạn nếu bạn thực hiện một trong số các biện pháp sau:

Giao dịch với thị trường có động biến động thấp và tính thanh khoản cao.

Giao dịch trên các thị trường có độ biến động thấp và thanh khoản cao có thể hạn chế khả năng trượt giá của bạn. Điều này là do độ biến động thấp nên xu hướng giá ít có thể thay đổi thanh chóng, và tính thanh khoản cao nên có nhiều người tham gia vào thị trường – khả năng cao hơn cho việc đáp ứng được mức giá yêu cầu của bạn.

Tương tự, giao dịch vào những khung giờ thị trường sôi động, có nhiều thanh khoản nhất cũng có thể giúp bạn giảm thiểu khả năng bị trượt giá như khi phiên Anh mở cửa bơi giao dịch ngoại hối có khối lượng lớn nhất trong giờ mở cửa của Sở giao dịch chứng khoán London (LSE). Ngoài ra, khoảng thời gian giao thoa giữa 2 phiên giao dịch, đặc biệt là giữa 2 phiên giao dịch Anh và Mỹ cũng là thời gian giao dịch lý tưởng để tránh trượt giá. Ở những thời điểm này, có nhiều khả năng giao dịch của bạn sẽ được thực hiện nhanh chóng và ở đúng mức giá bạn yêu cầu.

Ngược lại, nếu giao dịch ở các thời điểm ví dụ như khi thị trường sắp đóng cửa, trượt giá xảy ra nhiều hơn. Điều này là do khi thị trường mở cửa trở lại, giá có thể nhanh chóng thay đổi vì tin tức được thông báo diễn ra trong lúc thị trường đóng cửa.

Sử dụng lệnh chờ giới hạn (limit pending order)

Khi sử dụng các lệnh như Buy limit và Sell limit, lệnh sẽ được gửi trước ra thị trường và có nhiều cơ hội được thực hiện chính xác ở mức giá mà bạn chỉ định. Với những loại lệnh này, nếu bạn không thể có được mức giá mong muốn thì bạn chỉ đơn giản là không giao dịch. Đôi khi sử dụng lệnh giới hạn đồng nghĩa với việc bỏ lỡ cơ hội sinh lợi, nhưng nó cũng có nghĩa là bạn tránh bị trượt giá khi tham gia giao dịch.

Ví dụ: Giả sử một nhà giao dịch mua cổ phiếu ở mức 49,40 USD và đặt lệnh giới hạn để bán số cổ phiếu đó với giá 49,80 đô la. Lệnh giới hạn chỉ bán cổ phiếu nếu ai đó sẵn sàng trả cho nhà giao dịch 49,80 USD. Không có khả năng trượt giá ở đây. Người bán nhận được $49,80 (hoặc cao hơn, nếu có nhu cầu).

Tất nhiên, ngay cả những lệnh này cũng có thể trượt theo những con sóng lớn của thị trường, nhưng khả năng xảy ra điều này ít hơn nhiều so với thị trường và lệnh dừng. Ngoài ra, lệnh dừng lỗ gần như bắt buộc đối với mọi trader để kiểm soát tối đa rủi ro, tránh những trường hợp thua lỗ quá đậm vì trượt giá cao.

Hạn chế sử đụng đòn bẩy quá cao

Đòn bẩy cao có thể mang lại lợi nhuận hấp dẫn nhưng rủi ro thì cũng vô cùng. Thêm nữa, nếu bạn giao dịch với đòn bẩy cao, bạn sẽ rất khó kiểm soát rủi ro khi giao dịch, điều này không có lợi chút nào. Đặc biệt khi xảy ra hiện tượng trượt giá xấu, thua lỗ cũng vì thế mà khuếch đại lên rất nhiều.

Giao dịch với khung thời gian cao

Nếu bạn đang giao dịch trên khung thời gian thấp như M5, mức trượt 1 pips là rất nhiều đối với bạn, nhưng nếu bạn đang giao dịch trên biểu đồ hàng ngày với khung thời gian D1 chẳng hạn, mức trượt 5 pips không tạo ra nhiều khác biệt cho bạn. Do đó, giao dịch trên khung thời gian cao có thể không giúp bạn tránh được trượt giá nhưng cũng phần nào giảm bớt thua lỗ từ tình trạng này.

Tránh giao dịch xung quanh các sự kiện kinh tế lớn và theo dõi tin tức thường xuyên

Trong hầu hết các trường hợp, sự trượt giá lớn nhất sẽ diễn ra xung quanh các sự kiện tin tức lớn, mang tính chuyển động thị trường. Điều quan trọng là phải theo dõi tin tức liên quan đến tài sản bạn muốn giao dịch, vì nó có thể có dấu hiệu tuyệt vời cho hướng tài sản sẽ di chuyển và cũng có thể giúp tránh những thời điểm biến động mạnh xảy ra xung quanh các sự kiện tin tức lớn.

Trong giao dịch trong ngày (day-trading), tốt nhất là tránh đặt lệnh thị trường trong các sự kiện tin tức tài chính quan trọng đã được lên lịch, chẳng hạn như thông báo của FOMC hoặc khi một công ty đang công bố thu nhập của mình. Mặc dù các động thái lớn có thể có vẻ hấp dẫn, nhưng có thể khó khăn để tham gia hoặc thoát khỏi giao dịch ở mức giá mong muốn của nhà giao dịch.

Nếu một nhà giao dịch đã thực hiện một vị thế vào thời điểm tin tức được công bố, họ có khả năng gặp phải sự trượt giá khi dừng lỗ, kèm theo mức độ rủi ro cao hơn nhiều so với mức họ có thể tưởng tượng.

Việc giao dịch theo tin khá rủi ro và trader nên tránh những thời điểm công bố những thông tin quan trọng hoặc sau khi thị trường vừa nhận được tin tức bất ngờ. Tuy vậy, bạn vẫn cần biết tin tức quan trọng khi nào sẽ công bố, và có thể tác động đến thị trường như thế nào. Lịch công bố tin tức bạn có thể xem trên forexfactory.com hay investing.com và đương nhiên theo dõi lịch kinh tế là không bao giờ thừa đối với mọi trader.

Tránh ôm lệnh qua tuần

2 ngày thị trường đóng cửa cuối tuần chẳng bao giờ là 2 ngày bình yên mà thường xuất hiện các tin tức bất ngờ. Đặc biệt, trong thời điểm mà các bất ổn chính trị đang diễn ra thường xuyên và khủng hoảng kinh tế toàn cầu  vẫn đang nhức nhối bạn cần phải đề phòng nhiều hơn hết, vì rủi ro từ những ngày cuối tuần là rất lớn. Nên tốt hơn hết để đề phòng trường hợp xấu nhất có thể xảy ra, tốt hơn hết nhà giao dịch nên tránh ôm lệnh qua tuần.

Chọn nhà môi giới uy tín

Mặc dù thực tế, trượt giá có thể mang cả ý nghĩa tốt và xấu nhưng chúng tôi luôn khuyên bạn nên giao dịch với những broker uy tín bởi những sàn này thường có tốc độ khớp lệnh nhanh, nhờ đò hạn chế được trượt giá còn nếu trường hợp trượt giá xảy ra, họ sẽ có những biện pháp nhằm giảm thiệt hại nhiều nhất cho trader.

Ví dụ, nếu thị trường di chuyển có lợi cho bạn, và cho ra một mức giá tốt (trượt giá tích cực), thị một broker uy tính sẽ thực với mức giá tốt đó và ngược lại, nếu là trượt giá tiêu cực, và ở một mức độ chấp nhận được, broker sẽ từ chối giao dịch và yêu cầu thực hiện lại.

Lời kết

Trượt giá là điều không thể thiếu trong trading và do đó không có biện pháp giúp bạn tránh được hoàn toàn tình trạng này. Nhưng bạn có thể áp dụng một số bí quyết mà chúng tôi gợi ý ở trên như giao dịch ở thị trường có tính thanh khoản cao, giao dịch ở những giờ hoạt động mạnh nhất của thị trường, đặc biệt là sử dụng các lệnh chờ giới hạn để giảm thiểu tác động của trượt giá.